Kogo można uposażyć w polisie na życie?

Chcesz kupić polisę na życie, ale zagadnienie uposażenia jest dla Ciebie skomplikowane i niejasne? Wyjaśnimy Tobie w prosty sposób podstawowe zagadnienia, które powinieneś znać. Dowiedz się kogo można uposażyć oraz czy możliwe jest uposażenie więcej niż jednej osoby. Sprawdź i ubezpiecz się mądrze! 

Zgodnie z prawną definicją jest to osoba imiennie oznaczona przez ubezpieczającego w umowie ubezpieczenia jako uprawniona do otrzymania świadczenia na wypadek zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego. Mówiąc prościej - uposażony to osoba, która w przypadku np. naszej śmierci otrzyma pieniądze z ubezpieczenia. W razie potrzeby osoby uposażone możemy zmienić nawet w trakcie trwania polisy.

Uposażeni to osoby, które wskazuje się w polisie na życie, w której jednym z głównych zadań jest ochrona na wypadek śmierci ubezpieczonego. Jednak taki rodzaj ubezpieczenia nie tylko musi na tym polegać. Na rynku istnieją produkty kierowane indywidualnie, a także grupowo oraz różnią się od siebie czasem trwania umowy. Specjalnym rodzajem polisy na życie jest taka, którą proponuje się seniorom. Najczęściej mają wariant dożywotni.

Do polisy można dokupić wiele rozszerzeń lub zdecydować się na taki produkt, który zapewnia wsparcie finansowe w trudnej sytuacji. Składka ustalana jest indywidualnie, w zależności od konkretnego zakresu ochrony. Właśnie dlatego uposażeni w ubezpieczeniu ochronnym to nie jest jedyny przypadek. Wszędzie tam, gdzie należy się wypłata świadczenia za śmierć ubezpieczonego, trzeba ich wskazać. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym poradniku: Rodzaje ubezpieczeń na życie. W dużym skrócie: uposażony to osoba, która wyraża zgodę na otrzymanie świadczenia w razie śmierci ubezpieczonego. 

Ubezpieczony, podczas zawierania polisy na życie, wskazuje uposażonego głównego, czyli osoby, które będą uprawnione do otrzymania świadczenia w razie śmierci ubezpieczonego.

Kupując ubezpieczenie na życie, warto wskazać również uposażonych zastępczych, którzy otrzymają świadczenie w razie śmierci ubezpieczonego, ale tylko w przypadku, gdy uposażeni główni:

Kupując polisę na życie, musimy zdecydować kogo chcemy uposażyć. Najczęściej uposażamy najbliższą rodzinę, na przykład dzieci, rodziców lub współmałżonka. Jednak uposażyć możemy praktycznie każdego – nie musi być to nawet osoba fizyczna, może to być na przykład organizacja czy fundacja charytatywna.  

Osoba uposażona może być jednocześnie:

Uposażony w ubezpieczeniu nie musi być związany z rodziną, dlatego to dobre rozwiązanie dla osób samotnych albo tych, którzy nie mają swoich dzieci. Wtedy można wskazać partnera, opiekunkę czy sąsiadkę. Często też uposażonym są dzieci swojego rodzeństwa.

Co ważne, bank może zatrzymać świadczenie tylko do kwoty aktualnego zobowiązania. Jeśli świadczenie z tytułu śmierci jest wyższe niż kwota aktualnego zobowiązania względem banku, to pozostała część świadczenia zostanie wypłacona uposażonym zastępczym lub jest dziedziczona.

Co ważne, osoba uposażona nie musi być pełnoletnia, co daje jeszcze większe pole manewru dla ubezpieczonych. W polisie powinny widnieć jego dane osobowe, datę urodzenia oraz PESEL. Dzięki temu można zidentyfikować uposażonego po śmierci ubezpieczonego. Jeśli jest to firma, zazwyczaj podaje się jej pełną nazwę, numer REGON, NIP lub KRS oraz adres siedziby.

Warto też wiedzieć, że uposażyć możemy osobę niepełnoletnią. W razie gdy otrzyma ona pieniądze z polisy, zarządzać nimi będą jej opiekunowie za zgodą sądu rodzinnego. Opiekunowie dziecka nie mogą dysponować pieniędzmi z polisy według własnego uznania. Muszą dowieść, że planowany wydatek służy potrzebie uposażonego dziecka.

Jednym z najczęściej padających pytań przy okazji ubezpieczeń na życie jest to, czy można uposażyć kilka osób. Jest to możliwe i często praktykowane. Wystarczy podczas podpisywania umowy ubezpieczeniowej określić głównego uposażonego oraz uposażonego dodatkowego.

W przypadku uposażenia więcej niż jednej osoby konieczne jest też określenie, jaki procent kwoty ubezpieczenia ma otrzymać każdy z uposażonych. Każdemu z uposażonych można przydzielić dowolny procent kwoty świadczenia. Trzeba jednak pamiętać, że udziały poszczególnych uposażonych muszą sumować się do 100%. Podział taki może wyglądać następująco:

* 50% i 50%, 
* 25% i 75%,
* 40% i 60% itp.

* 40%, 35% i 25%,
* 50%, 25% i 25%,
* 20%, 60% i 20% itp.

W razie aktywowania polisy środki zostają odpowiednio rozdzielone i wypłacone przez ubezpieczyciela bezpośrednio osobom uposażonym.

Uposażenie wybranych osób jest proste. Wystarczy podczas załatwiania formalności związanych z zakupem polisy na życie mieć przy sobie dane osoby lub instytucji, którą chcemy uposażyć w ramach naszej polisy na życie. W przypadku osób fizycznych wystarczy imię i nazwisko oraz data urodzenia.

Niektóre towarzystwa mogą też wymagać podania numeru PESEL osób uposażonych oraz określenia ich stopnia pokrewieństwa z ubezpieczonym. Natomiast w przypadku uposażenia banku lub fundacji potrzebujemy pełnej nazwy, numeru REGON oraz adresu. Pamiętajmy jednak, że tylko część towarzystw ubezpieczeniowych dopuszcza możliwość uposażenia banku czy fundacji. 

W praktyce spadkobierców ustala się tak, jak jest to dokładnie opisane w Kodeksie cywilnym. Jeśli zmarły spisał wcześniej testament, osoby w nim wskazane mają pierwszeństwo do majątku. Jeśli jednak nie było takiego dokumentu, dochodzi do tzw. dziedziczenia ustawowego. Polega to na powołaniu do spadku osoby do tego uprawnione. Kto to taki?

W pierwszej kolejności jest to małżonek i dzieci, a później reszta bliskich. Dziedziczenie ustawowe to dość szeroko pojęty temat, dlatego warto się z nim zapoznać. Określa np. że w przypadku braku zstępnych lub małżonka, spadek przypada rodzicom spadkobiercy w równych częściach.

Dziedziczenie środków z polisy na życie nie jest tym samym, co pozostawienie spadku wskazanym osobom w testamencie. Tak naprawdę, uposażony może być zupełnie inną osobą niż spadkobierca. W praktyce często bliscy się pokrywają, jednak nie jest to reguła. Tak samo, nie wymaga się wpisania osób uposażonych takich samych, jak w testamencie czy w kolejności według dziedziczenia ustawowego. Zgodnie z umową podpisaną z towarzystwem ubezpieczeniowym, w przypadku śmierci ubezpieczonego, konkretne wskazane osoby otrzymują wypłatę  świadczenia. To samo dotyczy zarówno polis ochronnych, jak i ochronno-inwestycyjnych, o których wspominaliśmy wcześniej.

Zastanawiasz się, co się dzieje, kiedy nie wyznaczono uposażonego w polisie? Jeśli nikt nie jest wpisany w polisie, środki z ubezpieczenia są wypłacane tzw. zstępnym. To bliskie osoby, które mają prawo do dziedziczenia zgodnie z zapisami w OWU. Najczęściej w pierwszej kolejności jest to małżonek, później dzieci, wnuki, rodzice, rodzeństwo oraz dzieci rodzeństwa.

Co ciekawe, mogą do nich należeć również dzieci adoptowane albo uznane przez zmarłego jako własne. Tylko w takim przypadku ma znaczenie dziedziczenie w polisie na życie. Jeśli brak uposażonego w polisie oznacza np. śmierć dorosłego dziecka albo innej osoby wskazanej do odebrania świadczenia, kwota ta jest dzielona na pozostałych uposażonych.

W kilku sytuacjach uposażony do ubezpieczenia nie otrzyma wypłaty świadczenia, nawet jeśli dojdzie do śmierci podpisującego umowę z towarzystwem. Pierwsza sytuacja to taka, w której nastąpi śmierć uposażonego przed śmiercią ubezpieczonego. Jeśli wskazany jest uposażony zastępczy, nie będzie większego problemu z ustaleniem, komu się należy wypłata pieniędzy z polisy. W innym przypadku konieczne jest wskazanie wstępnych. Druga sytuacja to umyślne przyczynienie się uposażonego do śmierci ubezpieczonego. Wtedy świadczenie będzie wypłacone zstępnym.

Zawsze warto sprawdzić Ogólne Warunki Ubezpieczenia, a konkretniej wyłączenia odpowiedzialności. Tam też znajdują się podstawowe informacje na temat tego, kiedy uposażonemu nie należy się jakiekolwiek świadczenie. To sytuacje, które dotyczą okoliczności śmierci ubezpieczonego, np. pod wpływem alkoholu, na terenie kraju, gdzie trwają działania wojenne albo samobójstwo. Większość towarzystw ubezpieczeniowych wskazuje też tzw. karencję. To czas, w którym polisa działa, jednak kiedy dojdzie w nim do zdarzenia, nie należy się wypłata świadczenia. Zobacz nasz artykuł na ten temat: Co to jest okres karencji ubezpieczenia?

Sytuacja życiowa może się nieco zmienić w trakcie trwania umowy z ubezpieczycielem. Właśnie dlatego pamiętaj o aktualizacji uposażonych w swojej umowie. Wypłata świadczenia z polisy na życie nie jest równoznaczna z otrzymaniem spadku. Przykładowo, jeśli mąż uposażył w swoim ubezpieczeniu żonę, a potem doszło do rozwodu i jego śmierci, żona nadal ma prawo do otrzymania świadczenia. Gdyby zaktualizował listę wcześniej, nie dostałaby pieniędzy z polisy na życie.

Odwiedź jedną z naszych placówek, gdzie doradcy chętnie pomogą Tobie wybrać właściwy zakres ubezpieczenia.